Wprowadzenie przedmiotu leasingu w ewidencję środków trwałych

Kupione auto osobowe (z kratką) w leasingu nie może być środkiem trwałym dopiero po spłacie rat?

W pytaniu poruszono kwestię leasingu oraz możliwości wprowadzenia przedmiotu leasingu w ewidencję środków trwałych. Dla poprawności odpowiedzi koniecznym jest ustalenie z jakiego rodzaju leasingiem mamy do czynienia, na rynku są bowiem dwa rodzaje leasingu i każdy z nich ma odmienne skutki w zakresie ujęcia w aspekcie kosztów uzyskania przychodu.

Leasing operacyjny jest najpopularniejszym rodzajem leasingowania środków trwałych, charakteryzuje się on tym, że ustalone w umowie opłaty ( raty leasingowe) ponoszone przez leasingobiorcę w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych i stanowią po stronie leasingodawcy przychód, natomiast u leasingobiorcy w całości zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów. Ponadto przedmiot leasingu wykazywany jest jako składnik aktywów leasingodawcy i u niego amortyzowany, umowa leasingu zawierana jest na okres krótszy niż normatywny okres amortyzacji. Drugim rodzajem leasingu jest leasing finansowy opiera się on na zasadach, iż umowa musi być zawarta na czas oznaczony oraz suma ustalonych w umowie opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, ponadto umowa zawiera postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonuje korzystający. Podstawowymi różnicami obu typów leasingu jest: kwestia rozliczania w kosztach (leasingobiorca) i przychodach ( leasingodawca) rat leasingowych oraz kwestia prawa do dokonywania odpisów amortyzacyjnych, jak również okres zawarcia umowy.

W przypadku leasingu finansowego do kosztów uzyskania przychodu u leasingobiorcy oraz  przychodu u leasingodawcy zalicza się jedynie odsetkowa część rat leasingowych, w kosztach leasingobiorcy znajdą się również koszty użytkowania przedmiotu leasingu , przedmiot leasingu wykazuje się w środkach trwałych leasingobiorcy i u niego amortyzuje , umowa leasingu zawierana jest na okres zbliżony do normatywnego okresu amortyzacji przedmiotu leasingu .  Inaczej sytuacja wygląda w przypadku leasingu operacyjnego, bardziej popularnego w obrocie gospodarczym, tu kosztem uzyskania przychodu u leasingobiorcy jest cała rata leasingowa, która stanowi przychód leasingodawcy. Przedmiot leasingu pozostaje w ewidencji środków trwałych leasingodawcy i to on dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Ponadto kosztami uzyskania przychodu w leasingu operacyjnym są; czynsz inicjalny, opłaty manipulacyjne, prowizje oraz wszelkie koszty związane z użytkowaniem przedmiotu leasingu.

Odmiennie również w obu typach leasingu przedstawia się kwestia wykupu przedmiotu leasingu; w leasingu operacyjnym po upływie umowy leasingu, własność przedmiotu leasingu może, ale nie musi zostać przeniesiona na leasingobiorcę po cenie określonej przez strony (faktura VAT). Natomiast w leasingu finansowym po upływie umowy leasingu własność przedmiotu leasingu może zostać przeniesiona na leasingobiorcę po cenie określonej przez strony, nawet jeśli cena ta znacznie odbiega od wartości rynkowej (brak faktury).

W praktyce pod względem formalnym w przypadku leasingu operacyjnego leasingobiorca otrzymuje co miesiąc fakturę prze okres trwania umowy leasingowej ze stawką 22%. Faktura dotycząca sprzedaży bądź wykupu jest wystawiana po zakończeniu umowy leasingowej. W przypadku leasingu finansowego leasingobiorca otrzymuje fakturę w dniu wydania przedmiotu leasingu na całą jego wartość – stawka podatku VAT jest uzależniona od rodzaju środka trwałego, co miesiąc dokonuje tylko płatności zgodnie z otrzymanym od leasingodawcy planem rat, po zakończeniu umowy leasingowej nie jest wystawiana faktura za przeniesienie własności.

Warto zwrócić również uwagę na fakt, że leasing operacyjny traktowany jest w podatku VAT jako usługa, a leasing finansowy jako dostawa towaru. Podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług w leasingu operacyjnym jest kwota netto raty leasingowej płaconej comiesięcznie przez korzystającego z przedmiotu. Raty leasingowe podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki 22%, nawet wtedy, gdy przedmiotem umowy jest towar, którego sprzedaż jest zwolniona od podatku, czy też jest opodatkowany stawkami 0% lub 7%.  W przypadku leasingu finansowego, traktowanego jako umowa dostawy towaru, stawka podatku VAT zależy od rodzaju przedmiotu leasingu  i może być na poziomie 0%, 7% czy 22%.

Podsumowując: jeżeli pytający używa samochodu w leasingu finansowym, winien wprowadzić go w ewidencję środków trwałych w dniu otrzymania faktury od leasingodawcy i dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami. Natomiast jeżeli samochód jest leasingowany w leasingu operacyjnym to będzie on stanowił środek trwały w przypadku wykupu i wprowadzenia go do ewidencji środków trwałych,  najpóźniej w miesiącu przekazania samochodu do używania. Stanowią o tym art. 22d ust. 2 ustawy o PIT oraz art. 16d ust. 2 ustawy o CIT.

Kwestia, którą warto zwrócić jeszcze uwagę to kwestia wartości początkowej wykupionego środka trwałego. Przepisy prawa podatkowego stanowią, że jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu operacyjnego leasingodawca przenosi na leasingobiorcę własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, będących przedmiotem tej umowy:

• przychodem ze sprzedaży środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży; jeżeli jednak cena ta jest niższa od hipotetycznej wartości netto środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej, czyli zgodnie z zasadami określonymi odpowiednio w art. 19 ustawy o PIT oraz art. 14 ustawy o CIT,
• kosztem uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży jest rzeczywista wartość netto.

Mając na uwadze powyższe, że cena sprzedaży określona w umowie sprzedaży może być niższa od hipotetycznej wartości netto,  niemniej spowoduje to określone konsekwencje podatkowe jedynie po stronie leasingodawcy. Dla leasingobiorcy będącego nabywcą środka trwałego zatem zawsze będzie wiążąca i istotna cena nabycia (cena wykupu), niezależnie od tego, czy jest ona niższa, czy wyższa od hipotetycznej wartości netto środka trwałego. W związku z tym nabywca samochodu wykupionego po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego winien ustalać wartość początkową środka trwałego zawsze w oparciu o art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 16g ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, czyli według ceny jego nabycia.

Artykuł ukazał się w Infor.